Constructief piekeren

Van abstract denken naar concreet denken

Piekeren is meestal abstract. Voorbeelden van abstracte gedachten kunnen zijn "waarom overkomt mij dit nou? of "heeft mijn leven eigenlijk wel zin?" Deze abstracte gedachten zijn erg breed geformuleerd. Als je piekergedachte zo breed geformuleerd is, kan je wel 100 verschillende antwoorden erop verzinnen. Probeer deze brede abstracte vraag opnieuw te formuleren maar dan concreter. De vraag "waarom overkomt mij dit nou?" wordt dan bijvoorbeeld "hoe heeft dit ongeluk kunnen gebeuren?" Dan komt er vaker een duidelijker antwoord, zoals "ik had de auto eigenlijk al eerder naar de garage moeten brengen voor een onderhoudsbeurt" of "de ander reed harder dan mocht". De vraag "heeft mijn leven eigenlijk wel zin?" wordt bij een concrete herformulering bijvoorbeeld "welke dingen in het leven maken het waardevol voor mij?". Je formuleert dan sneller een antwoord als "mijn kinderen, mijn kat en mijn tuin", of (als je bijvoorbeeld leerkracht bent) "dat ik jonge kinderen de Nederlandse taal leer".

Van breed naar smal gedifferentieerd denken over emoties

Gedifferentieerd nadenken (en spreken) over emoties betekent dat je duidelijker je emoties formuleert. Als er iets naars gebeurt, stel je partner beëindigd de relatie, dan zijn we geneigd om gedachten te formuleren als "ik vind het zo erg dat mijn relatie over is" of "wat afschuwelijk is dit". Dit is breed geformuleerd. Dat wil zeggen dat de woorden die kiest voor wat je voelt, in dit geval de woorden "erg" en "afschuwelijk" zijn vrij breed en ruim. Net als het grote overkoepelende woord 'stress'. Daar kan veel onder vallen en het werkt beter als je dit meer richting geeft. Als je meer constructief wil piekeren dan kan je dit herformuleren als "ik voel spijt dat ik niet eerder wat meer aandacht aan de relatie heb gegeven" of "ik voel me zenuwachtig als ik denk aan opnieuw beginnen". 

Vanuit de eerste persoon naar vanuit de derde persoon denken

Als we piekeren dan doen we dit meestal vanuit de eerste persoon, vanuit onszelf. De gedachten zijn dan geformuleerd vanuit het ik-perspectief. De gedachte is dan geformuleerd als "ik ben zó boos" of "ik zie het niet meer zitten". Als je meer constructief wil piekeren en vanuit de derde persoon piekert, dan vertel je de gedachte die je had aan jezelf. De gedachte is dan bijvoorbeeld geformuleerd als "Diana, zag je hoe snel je van vrolijk naar boos ging doordat je dat berichtje las?" of "wat je nu voelt Diana, voelt heel zwaar voor je, het voelt alsof de grond onder je vandaan valt hè". Als je de volgende keer weer piekert, probeer dan tégen jezelf te vertellen wat je denkt en voelt, in plaats vanuit jezelf. Dit zorgt ervoor dat je meer afstand krijgt tot de gedachte en dat voelt lichter. Het zal ook eerder leiden tot een oplossing. Want als ik tegen mijzelf vertel dat het voelt alsof de grond onder mijn voeten vandaan geslagen is, dan zal ik sneller bij een oplossing komen. Mijn volgende gedachte zal bijvoorbeeld kunnen zijn dat ik mijn basis moet verstevigen. Dit kan dan bijvoorbeeld goede zelfzorg zijn zoals goede voeding of slaap of het aanbrengen van meer rust in mijn omgeving of huis. 

Vertel jouw anti-pieker tip aan Gratis Psycholoog!